Temat na Grudzień - Umami
Ile smaków odczuwa człowiek?
Ile "smaków" może zarejestrować poeta?
Wskazówki dotyczące oczekiwanej interpretacji tematu znajdą Państwo w pogrubionym tekście.
W 2002 roku grupa naukowców z Uniwersytetu Kalifornijskiego z San Diego odkryła nowy receptor smaku nazwany "umami".
O ile kwaśny, słodki, słony i gorzki to nasi starzy znajomi, obecni w europejskiej terminologii spożywczej od lat, o tyle sporo zamieszania narobił smak umami. Pochodzące z japońskiego słowo "umami" oznacza "mięsny, dobry, pełny, aromatyczny". Mianem tym określa się syty smak odczuwany np. podczas spożywania mięsa, sera, orzechów czy grzybów. Idea tego smaku funkcjonuje w azjatyckiej tradycji od stuleci (np. w Chinach określa się go mianem "xianwei", czyli "świeży smak"), pojawiała się też sporadycznie w kuchni europejskiej (Brillat-Savarin nazywał ten smak "osmazčme"). Jednak dopiero w 2002 roku udało się zidentyfikować receptory smakowe odpowiedzialne za jego odczuwanie i umami oficjalnie dołączył do grona smaków podstawowych.
Na temat smaku napisano wiele opasłych tomów, a zaczytując się Brillat-Savarinem można natknąć się na porównanie współbrzmienia smaków dobrze przygotowanej potrawy do harmonii pięknej melodii. Wszyscy rozmawiamy o ulubionych potrawach, często też odwołujemy się do wspomnień smaków dzieciństwa. Każdy z nas ma też prywatne uniwersum spożywczych wspomnień, gdzie liczba smaków idzie w miliony.
Zdaniem wielu ludzi zbrodnią kulinarną jest zamykanie w jednym słowie "słodki" wspomnienia wiedeńskiego tortu czekoladowego, paryskiego creme brulee i włoskiego tiramisu, ale przecież w malarstwie wyróżnia się zaledwie trzy kolory podstawowe, tworząc z nich wiele kombinacji i niezapomniane dzieła.
Na wiersze czekamy do 20 grudnia.
WYNIKI
Przysłali Państwo sporo wierszy traktujących dosłownie o smakach, chociaż podpowiedzią był pogrubiony tekst: " prywatne uniwersum wspomnień" oraz nawiązanie do kombinacji kolorystycznych w malarstwie. Z żalem stwierdzam, że nikt nie pokusił się o analogie z malarstwem właśnie ( np. Lotto i jego niespotykany odcień błękitu na sukni Madonny – ultramaryna, którą można chłonąć wszystkimi zmysłami i tym piątym właśnie ) lub z innymi sztukami, muzyką, a nawet seksem – bo tu widziałabym również pole do popisu na temat umami.
Nagrodę otrzymuje p.Justyna Charkiewicz, piętnastolatka, która potrafiła w wierszu odejść od dosłowności i podążyć w jednym z oczekiwanych kierunków.
Inni Autorzy, np. pp. R.Nachacz, Marquerite i Lucheci nie wykorzystali w pełni swych poetyckich zamysłów. Może następnym razem? Zapraszamy.
Justyna Charkiewicz
pomiędzy
stwierdzasz
jestem słodko - biały
oni uznali cię
za gorzko - czarnego
a dla mnie
jesteś wieloowocowy w prążki
ty niebem
blaskiem
pytaniem
marzeniem za kratą
złamaniem
które tak boli
drogą do słońca
i do wiecznego mroku
słowem w próżni
wierszem schowanym
za pocałunkiem
życiem
nic
nikt
każdy
wszystko
nie można zamknąć
ludzi
uczuć
nawet rzeczy
w jednej z dwóch ciasnych tabelek
Lucheci
Smak zemsty
Z '' Beczki Amontillado '' E.A.Poe
kielnia w dłoni Montresora
to nie był zwykły rekwizyt
taki jak podrzucona butelka
i ten niezrozumiany dziwaczny gest
o czym zapomniał na miłość boską
biedny Fortunato
żartując z kielni znaku
zwiedziony smaku zmysłem
zemsty okrutnej doznając za to
jedyne w świecie wino Amontillado
jakkolwiek w nadmiarze pite za zdrowie
może zaszumieć każdemu w głowie
Marguerite
Umami
W zamyśleniu
Które przykuwa
Nieuwagi
Wyławiam smak
Nie będzie słodko
Nie sypnie kwaśnym deszczem
Dziś na obiad
Mięso
Tak zwyczajnie
Znam to uczucie z podniebienia
Kojarzone z dzieciństwem
I nie jest ono gorzkie.
A ser
Ten z dziurami
Wypełnionymi marzeniem o pożywnym śniadaniu Nie smakuje kwaśno.
Orzechy
Mój język wyczuwa
Coś jeszcze nie na zwane
Więc może
Może niech to będzie
Umami
